نقشه مغزی کودک بیش فعال | تشخیص بیش فعالی با نقشه مغزی

تهیه نقشه مغزی (qEEG)، یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است که فعالیت‌های الکتریکی مغز را با استفاده از سنسورهایی که روی سر قرار می‌گیرند، ثبت، تجزیه و تحلیل می‌کند. با استفاده از نقشه مغزی کودک بیش فعال، می‌توان نواحی مغز که به درستی کار نمی‌کنند شناسایی کرد؛ و اطلاعات دقیق و تاثیرگذاری از وضعیت ذهنی و شناختی کودک به دست آورد. پی بردن به تغییرات و تفاوت‌های امواج مغزی فرد سالم و کودک مبتلا به بیش فعالی، به متخصصان کمک می‌کند تا وجود اختلال بیش فعالی را با دقت بیشتری تشخیص دهند؛ و به این ترتیب، برنامه‌های درمانی مناسب و منحصر به فردی را برای کودک تنظیم کنند. ^{Mapping brain structure in attention deficit-hyperactivity disorder}

تغییرات مغز در کودک بیش فعال

طبق جدیدترین مطالعات انجام شده، کودکان بیش‌فعال (ADHD) دچار تغییرات خاصی در ساختار مغزشان هستند. این تغییرات، به‌ویژه در نواحی ماده خاکستری و ماده سفید مغز دیده می‌شود. همچنین، حجم برخی نواحی مغز که با تمرکز، تصمیم گیری و کنترل رفتار مرتبط است؛ کاهش ‌می‌یابد. این نواحی مغز، معمولاً با تاخیر در رشد مواجه هستند. از جمله این نواحی، می‌توان قشر جلوی پیشانی راست (right prefrontal cortex) را نام برد. علاوه بر این، ناهماهنگی‌هایی در فعالیت انتقال دهنده‌های عصبی (نوروترنسمیترها) مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین ایجاد می‌شود که می‌تواند توجیهی برای مشکلات کنترل توجه و رفتار کودک باشد. ^{Mapping brain functions of ADHD children – ScienceDirect}

همانطور که اشاره شد، نقشه مغزی کودک بیش فعال به عنوان روشی بسیار کاربردی برای تشخیص و بررسی الگوهای مغزی در کودکان مبتلا به ADHD استفاده می‌شود. این نقشه به پزشکان کمک می‌کند تا نواحی دچار مشکل در مغز کودک را شناسایی کنند و درمان‌های مناسبی را به والدین پیشنهاد دهند. با توجه به پیشرفت‌های جدید در این زمینه و افزایش تقاضا برای این خدمات، بسیاری از والدین، به دنبال اطلاعاتی درباره هزینه نقشه مغزی 1403 هستند تا بتوانند برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای تشخیص و درمان فرزندشان داشته باشند.

تغییرات نواحی قشری جلوی پیشانی

نواحی قشری جلویی پیشانی که نقش کلیدی در عملکردهای اجرایی دارند و با کاهش حجم مواجه می‌شوند، مسبب ایجاد نقص‌های اجرایی، مشکل در تمرکز و کنترل تکانشگری در کودک می‌شوند. لازم به ذکر است، حجم کافی این نواحی، برای برنامه ‌ریزی، سازمان ‌دهی و انجام وظایف متوالی ضروری هستند.

تغییرات مدارهای مغزی

در کنار نواحی پیشانی، کاهش حجم ماده خاکستری و سفید در سایر مناطق مغزی، به‌ ویژه در قشر آهیانه‌ای و نواحی مرتبط با شبکه‌های کنترل شناختی نیز مشاهده شده است. همچنین، مدارهای قشری و زیر قشری مغز که مسئولیت مدیریت توجه و مهار رفتارهای تکانشی را برعهده دارند، عملکرد ناهماهنگی نشان می‌دهند. این جمله این مدارها، می‌توان به مدارهای دوپامینرژیک و نورآدرنرژیک اشاره کرد؛ که مسئول انتقال پیام‌های عصبی هستند. در کودکان مبتلا به ADHD، نواحی مذکور، دچار نقص‌های عملکردی می‌شوند.

تغییرات جسم مخطط و مخچه

اخیرا، مطالعات تصویربرداری با استفاده از qEEG، MRI و حتی دیگر تکنیک‌ها، تاکید کرده‌اند که علاوه بر نواحی عنوان شده، در نواحی زیرقشری، به ویژه جسم مخطط و مخچه، تغییراتی در حجم و فعالیت مشاهده می‌شود. این نواحی، مسئولیت کنترل حرکتی و توجه را عهده دار هستند؛ و نقص‌های عملکردی در این مناطق، می‌تواند باعث بروز رفتارهای بیش‌فعالانه و مشکلات حرکتی در این کودکان بشود.

تغییرات شبکه‌های مغز

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز ADHD، اختلال در شبکه‌های مغزی است. این شبکه‌ها، مسئول تنظیم احساسات و تصمیم‌گیری هستند. تغییرات در شبکه‌های مغزی، منجر به اختلال در کنترل احساسات، تکانشگری و ناتوانی در پیگیری کارها می‌شود. ^{Brain Mapping For ADHD | Other Disorders | J.Flowers Health}

طبق مطالبی که تا اینجا بیان شد، در نقشه مغزی کودک بیش فعال، الگوهای خاصی از فعالیت‌های مغزی را شناسایی می‌شود که می‌تواند به متخصصان در درک دقیق‌تر مشکلات این کودکان کمک کند. همچنین، نقشه مغزی افراد دوقطبی، به طور مشابه برای تشخیص تغییرات در الگوهای مغزی استفاده می‌شود؛ اما این دو، شرایط الگوهای مغزی متفاوتی دارند که در تفسیر نتایج باید به آن‌ها توجه شود. این تفاوت‌ها در برنامه‌ریزی درمانی بسیار تأثیرگذار و تعیین کننده هستند.

تغییرات الگوهای امواج مغزی

از سال 2013، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، برای تشخیص بیش‌فعالی (ADHD)، استفاده از الکتروانسفالوگرافی را روشی مقرون به صرفه دانسته و تایید کرده است. علاوه بر تغییرات ذکر شده، این سیستم، امواج آهسته مغز به نام امواج تتا و امواج سریع‌تر به نام امواج بتا را اندازه‌گیری می‌کند. الگوهای امواج مغزی بدست آمده، تفاوت‌های ساختاری و عملکردی در مغز کودکان بیش‌فعال را نشان می‌دهند. نکته قابل توجه این‌جاست که تغییرات الگوی امواج، در کودکان کوچکتر مبتلا به ADHD بیشتر دیده شده است.

در مطالعات اخیر پژوهشگران، استفاده از الکتروانسفالوگرافی کمیتی (qEEG)، تفاوت‌های فاحشی در امواج مغزی کودکان مبتلا به ADHD و کودکان سالم نمایان کرد. نتایج نشان داد که کودکان مبتلا به ADHD، به ویژه در نسبت امواج تتا و بتا تغییرات بارزی پیدا کرده‌اند. به عبارتی، این کودکان، در ناحیه پیشانی مغز، افزایش فعالیت امواج تتا ( امواج مرتبط با خواب، استراحت و بی‌توجهی) و کاهش فعالیت امواج بتا (امواج مرتبط با هوشیاری و تمرکز) داشتند. این الگوها، در مقایسه با کودکان سالم که فعالیت امواج بتا بیشتر و امواج تتا در آنها کمتر است، نشان‌دهنده مشکل در حفظ تمرکز و توجه در کودکان مبتلا به ADHD می‌باشد. ^{Quantitative electroencephalography in children with attention deficit hyperactivity disorder and healthy children}

میزان امواج تعیین کننده است یا نسبت آنها در مقابل یکدیگر؟

برای تشخیص ADHD، نسبت بین امواج تتا و بتا است که بسیار مهم و تعیین کننده می‌باشد. بنابراین، برای تفسیر نقشه مغزی فرد بیش فعال، مراجعه به پزشک متخصص و با دانش بالا در این حوزه بسیار اهمیت دارد. همانطور که مطلع هستید، این روش به پزشکان کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تری از وضعیت کودک داشته باشند. به این ترتیب، بعد از انجام این آزمایش، تفسیر نقشه مغزی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند؛ زیرا تحلیل دقیق این داده‌ها می‌تواند نقاط ضعف و مشکلات مغزی را به طور واضح‌تر نشان دهد و به ارائه درمان‌های مناسب و منحصر به شدت اختلال کودک، کمک کند.

با توجه به تغییرات گفته شده، نکته قابل توجه این است که، تغییرات ساختاری و عملکردی مغز در فرد مبتلا به ADHD، که با کمک روش‌های تصویر برداری مغزی بدست می‌آیند؛ می‌تواند شدت و نوع علائم بالینی را تعیین کند. همچنین، با استفاده از این مطالعات تصویر برداری، می‌توان به درک دقیق‌تری از این تغییرات دست یافت.

متوجه شدید که تهیه نقشه مغزی کودک بیش فعال، یک ابزار بسیار پیشرفته برای تشخیص دقیق اختلال بیش فعالی یا نقص توجه (ADHD) است؛ که با شناسایی تغییرات در الگوهای مغزی، امکان تحلیل دقیق‌تری را برای پزشکان فراهم می‌کند. نقشه مغزی کودک بیش فعال، با بررسی ناهنجاری‌های خاص مغزی، به متخصصان این حوزه کمک می‌کند تا درمان‌های مناسب‌تری را به والدین پیشنهاد بدهند. همچنین، نقشه مغزی فرد بیش فعال، در هر سنی می‌تواند برای ارزیابی میزان پیشرفت یا کاهش علائم بر اساس درمانی که صورت گرفته است، مفید باشد. این روش به ‌ویژه برای تشخیص سریع و بهبود مسیر درمانی کودکان بسیار مهم  و کاربردی است.