مصرف چه ویتامین‌هایی برای بهبود علائم وسواس مفید است؟
طبق مطالعات، تغییرات سبک غذایی و مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها، تاثیر بسزایی در بهبود علائم وسواس فکری دارد. ویتامین D، B12، فولیک اسید، هموسیستئین، سلنیوم، زینک، ان‌استیل سیستئین و حتی داروهای گیاهی مانند سنبل‌الطیب، خار مریم، گل راعی و …، با گنجانده شدن در رژیم غذایی، می‌توانند تاثیرات مطلوبی روی علائم وسواس داشته باشند و فرد مبتلا را به سمت بهبودی ببرند.
در تحقیقات اخیر، استفاده از ویتامین‌ها به‌عنوان مکمل درمانی برای اختلال وسواس فکری، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین B12 و فولیک اسید که در فرآیندهای بیوشیمیایی مرتبط با انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش دارند، می‌توانند تأثیر مثبتی در کاهش علائم این اختلال داشته باشند. با این حال، باید توجه داشت که ویتامین‌ها در همه بیماران به‌طور مستقیم نمی‌توانند جایگزین داروهای استاندارد مانند قرص اعصاب برای وسواس فکری شوند؛ بلکه می‌توانند به‌عنوان مکمل درمانی در کنار داروهای اصلی اثرگذار باشند. Nutritional and herbal supplements in the treatment of obsessive compulsive disorder – PMC
ویتامین D و درمان وسواس
ویتامین D علاوه بر فایده بسیار در تنظیم سیستم ایمنی و خواص آنتی اکسیدانی، برای رشد و عملکرد طبیعی مغز ضروری بوده؛ و در فرایندهایی مثل انتقال دادن پیام‌های عصبی، حفاظت از اعصاب و حتی تکثیر سلول‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. از دیرباز، ارتباط واضحی بین کمبود ویتامین D با اختلالات روان مانند اوتیسم، افسردگی شدید، اسکیزوفرنی و حتی وسواس فکری عملی مطرح بوده است. در واقع، این ویتامین، آنزیم‌هایی را در مغز متعادل می‌کند و اجازه نمی‌دهد با تولید بیش از حد برخی آنزیم‌ها، تولید دوپامین، اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین، به تعویق بیافتد.
علاوه بر این، یکی دیگر از ارتباطات ویتامین D و وسواس فکری عملی، خاصیت محافظت عصبی این ویتامین است. این ویتامین با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، از سلول‌های عصبی مغز در برابر مواد مخربی به‌نام رادیکال آزاد، محافظت می‌کند. بنابراین، کمبود ویتامین D، باعث تضعیف حفاظت عصبی شده و در بروز OCD تأثیر می‌گذارد.
طبق مطالعات، میان شدت وسواس و سطح ویتامین D رابطه معکوسی وجود دارد؛ و سطح ویتامین D در بیماران مبتلا به OCD کمتر است. همچنین، سطح ویتامین D به مکان جغرافیایی و فصل نیز بستگی دارد؛ زیرا از طریق نور خورشید تولید میشود. بنابراین، آفتاب گرفتن و حتی مصرف مکمل این ویتامین در مناطقی با تابش کم خورشید و تحت نظر پزشک، می‌تواند مفید واقع شود.
تاثیر ویتامین B12، اسید فولیک و هموسیستئین در درمان وسواس
طبق مطالعات، بین کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک و کاهش میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز، ارتباط مهمی وجود دارد. با افزایش سطح هموسیستئین در خون، می‌توان متوجه کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 در بدن شد. افزایش هموسیستئین، سبب افزایش استرس شده و می‌تواند زمینه‌ساز بروز وسواس شود. در آزمایشی که روی دو گروه از افراد انجام شد، متوجه شدند در بیماران مبتلا به وسواس نسبت به افراد سالم، سطح ویتامین B12 به شکل قابل توجهی پایین‌تر است. با مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین، مانند گوشت قرمز و سفید، صدف، محصولات لبنی و تخم‌مرغ، می‌توان سطح این ویتامین را در بدن افزایش داد و علائم وسواس فکری را تعدیل کرد.
عناصر کمیاب و تاثیر در بهبود وسواس فکری
برخی عناصر با وجود کمیاب بودن نقش موثری در تعدیل علائم وسواس دارند. سلنیوم، یکی از این عناصر است؛ که در مبتلایان به OCD پایین‌تر است. علاوه بر این، عناصری مانند روی، آهن و منیزیم کاهش و عناصر منگنز و کلسیم در بیماران افزایش می‌یابد. در یک آزمایش، در کنار سایر روش‌های درمانی، به گروهی از از افراد مکمل سلنیوم داده شد؛ اما به گروه دیگر این آزمایش داده نشد. بعد از 6 هفته، در گروهی که سلنیوم مصرف کرده بودند، علائم وسواس بیشتر کاهش یافته بود.
زینک، یک عنصر کمیاب دیگر با خاصیت آنتی اکسیدانی است؛ که آنزیم‌های موجود در مغز را تنظیم می‌کند. خواص زینک نیز مانند سلنیوم، در آزمایشی بررسی شد و طبق تحقیقات، دانشمندان پی بردند، با افزودن مکمل زینک به سایر درمان‌های وسواس، این اختلال با پیشرفت بهتری، رو به بهبودی می‌رود.
ان استیل سیستئین (NAC) و نقش آن در درمان وسواس
با وجود اینکه برخی منابع غذایی پروتئینی، دارای استیل سیستئین هستند، اما باز هم مصرف مکمل آن توسط پزشکان توصیه می‌گردد. ان استیل سیستئین، در بدن به گلوتاتیون تبدیل میشود؛ که می‌تواند از سد مغزی عبور کند. به این ترتیب، باعث تعدیل میزان گلوتامات شده و در درمان اختلالات روان‌پزشکی به کار برده میشود. طبق مطالعات، بیمارانی که از NAC در کنار سایر درمان‌ها استفاده می‌کنند، شاهد بهبود معنادارتری در علائم وسواس فکری هستند. همچنین، این مکمل، اضطراب را هم کم می‌کند.
با وجود اهمیت بسیار مهم و گسترده ویتامین‌ها برای درمان وسواس فکری، هنوز هم داروهای اصلی برای این اختلال از اهمیت بالاتری برخوردارند. ویتامین‌هایی مانند B12، فولیک اسید و همچنین تعادل عناصر کمیاب در بدن، ممکن است به بهبود وضعیت بیماران کمک کنند؛ اما برای درمان کامل و ریشه‌ای وسواس فکری، استفاده از داروهای خاص و علمی مورد تایید، اهمیت بیشتری دارد. در این راستا، جدیدترین داروی ضد وسواس می‌تواند گزینه‌ای مؤثر برای افرادی باشد که به دنبال درمان‌های نوین برای کاهش علائم این اختلال هستند.
اثرات گیاهان دارویی در درمان وسواس فکری
برخی گیاهان دارویی مانند گیاه سنبل‌الطیب، خار مریم و بوراژ با نام ایرانی گل‌گاو‌زبان، همانند مکمل‌های ویتامینی در بهبود علائم وسواس فکری تاثرگذارند. با قرار دادن این گیاهان یا عصاره آنها در میان‌وعده‌های غذایی، می‌توان به بهبود بهتری در فرایند درمان وسواس فکری دست یافت.
سنبل‌الطیب
این گیاه، از گذشته برای درمان اختلالات روان به دلیل خواص آرامبخشی، به کار برده می‌شده است. اثر بخشی بیشتر سنبل‌الطیب، بیشتر در درمان افسردگی بوده است؛ با این حال، شواهدی از اثرات این گیاه بر علائم اضطرابی و در نهایت بهبود وسواس فکری مشاهده شده است. این گیاه، انتقال‌دهنده‌های شیمیایی مغز را تعدیل می‌کند و تاکنون، عارضه خاصی برای آن مطرح نشده است.
خار مریم
خار مریم، غالبا در نواحی مدیترانه‌ای و ایرانی رشد می‌کند؛ و خواص مهمی مانند اثر آنتی اکسیدانی، تعدیل کننده سیستم ایمنی، آرامبخشی و ضدافسردگی دارد. همچنین، این گیاه سطح سرتونین را در مغز افزایش می‌دهد و اثر مفیدی بر کاهش اضطراب، ایفا می‌کند. طبق آزمایشات، این گیاه در برخی افراد، اثراتی مشابه داروی فلوکستین داشته؛ و حدودا بعد از 5 هفته، بدون مشاهده عوارض جانبی شدید، تاثیر آن بر بهبود علائم وسواس فکری مشاهده شده است.
گل گاو زبان (بوراژ)
بوراژ یا گل گاو زبان، یک گیاه سنتی ایرانی است که اثرات آرامش بخش، ضداضطرابی و ضدافسردگی آن، بر کسی پوشیده نیست. پس از 4 تا 6 هفته مصرف گل گاو زبان به عنوان نوشیدنی در میان وعده‌ها، اثرات درمانی این گیاه آشکار شده؛ و اضطراب و علائم وسواس‌گونه‌ی بیماری OCD، کاهش معنا داری پیدا می‌کند.
بهترین ویتامین برای وسواس
طبق توضیحات داده شده و آخرین مطالعاتی که درباره ویتامین‌های موثر در درمان وسواس فکری انجام شده است، ویتامین B12 و فولیک اسید، به دلیل ارتباطی که با انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز دارند؛ به‌عنوان بهترین ویتامین برای وسواس شناخته می‌شوند. روی و سلنیوم نیز، به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی خیلی قوی خود، به‌عنوان درمان کمکی در بیماری وسواس فکری عملی، مطرح می‌شوند. با توجه به اینکه مبنع بزرگی از ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها در عادات غذایی فرد وجود دارد؛ بنابراین، اصلاح عادات غذایی و سبک تغذیه نقش مهمی در کنترل علائم وسواس فکری دارد.
کمبود کدام ویتامین باعث وسواس فکری می شود؟
ممکن است سوال خیلی از افراد این باشد که کمبود چه ویتامینی باعث وسواس میشود؟ براساس تحقیقاتی که انجام شده است، ویتامین B12 به عنوان یک کمک‌کننده بسیار مهم در در ساختن انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سرتونین و دوپامین عمل می‌کند. به این ترتیب، کمبود ویتامین B12، کاملا بر حالات روحی، احساسات و عواطف و خواب افراد، تاثیرگذار است و می‌تواند منجر به بروز اختلالات روان از جمله وسواس فکری بشود. از طرفی، تظاهرات کمبود این ویتامین از نظر ذهنی و جسمی متفاوت بوده و ممکن است نیاز به انجام آزمایش جهت تایید کمبود ویتامین وجود داشته باشد.
اغلب، علائم روانی کمبود ویتامین B12، بعد از علائم جسمی آن مانند کم‌خونی بروز می‌کند. با این حال، گاهی این علائم ذهنی، زودتر بروز می‌کنند؛ بنابراین، پزشک برای کسانی که علائم وسواس فکری و اختلالات خلقی دارند، حتی بدون وجود علائم کم‌خونی، درخواست آزمایش ویتامین B12 و فولیک اسید می‌کند. درمان جایگزینی ویتامین B12 در رژیم غذایی فرد، می‌تواند علائم اختلالات روانی را در بیماران با کمبود B12 را رفع کند. در نهایت، درمان وسواس فکری با ویتامین، در حال حاضر به عنوان یک روش مکمل در کنار درمان‌های دارویی و روان‌درمانی مورد توجه قرار گرفته است.
اگرچه شواهد موجود نشان می‌دهد که ویتامین‌هایی مانند B12 و فولیک اسید می‌توانند نقش مفیدی در بهبود علائم OCD ایفا کنند؛ اما لازم است که این درمان‌ها تحت نظارت پزشک و به عنوان بخشی از یک برنامه جامع درمانی استفاده شوند. ویتامین برای وسواس می‌تواند به عنوان یک گزینه کمکی، موثر واقع شود؛ اما درمان OCD با ویتامین باید همراه با روش‌های اثبات‌شده دیگر برای دستیابی به بهترین نتایج باشد. در این مرحله، از خطر تداخل ویتامین‌ها و مکمل‌ها با داروهای مصرفی در این اختلال غافل نشوید و به هیچ عنوان، این مکمل‌های ویتامینی را به صورت خودسرانه مصرف نکنید.
