تفاوت نوار قلب و نوار مغز چیست؟ کاربرد هرکدام چه میباشد؟

نوار قلب و نوار مغز هر دو تست‌هایی هستند که فعالیت الکتریکی دو ارگان مهم بدن را بررسی می‌کنند؛ اما هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. نوار قلب (ECG) برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و شناسایی مشکلات مربوط به ریتم و عملکرد آن استفاده می‌شود. در حالی که نوار مغز (EEG)، به اندازه ‌گیری فعالیت الکتریکی مغز پرداخته؛ و برای تشخیص اختلالات مغزی، نظیر صرع و مشکلات مربوط به خواب به کار می‌رود. از آنجا که نوار مغز، می‌تواند ویژگی‌های فعالیت مغزی سالم و ناسالم را نشان دهد؛ تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم می‌تواند در شناسایی انواع اختلالات مغزی کمک شایانی کند.

نوار قلب (ECG) چیست؟

ECG که در کشور ما به عنوان نوار قلب شناخته می‌شود؛ مخفف کلمه الکتروکاردیوگرام است؛ نوار قلب، یک روش تشخیصی است که از طریق اندازه‌ گیری فعالیت الکتریکی قلب، می‌تواند برخی مشکلات قلبی، مثل وقوع سکته، بسته شدن مسیرهای عصبی قلب برای تولید ضربان، بزرگ شدن قلب و چرخیدن قلب به سمت راست یا چپ و… را تشخیص دهد. هر گونه ناهنجاری در ریتم، سرعت ضربان قلب یا آسیب به عضله قلب، می‌تواند باعث تغییر در فعالیت الکتریکی قلب شود؛ که به وسیله نوار قلب، قابل شناسایی می‌گردد.

آزمایش نوار قلب، چگونه انجام می‌شود؟

شش عدد از حسگرهای کوچک دستگاه نوار قلب، بر روی قفسه سینه قرار می‌گیرند؛ تا به صورت مستقیم، از روی قفسه سینه فعالیت الکتریکی قلب را پایش کنند. چهار عدد حسگر دیگر نیز، بر اساس رنگی که دارند؛ به دست‌ها و پاها متصل می‌شوند. این حسگرها از طریق سیم، به دستگاه نوار قلب که به آن الکتروکاردیوگراف نیز می‌گویند؛ متصل می‌شوند. این دستگاه، فعالیت الکتریکی عضله قلب را ضبط کرده؛ و آن را به صورت یک منحنی، روی صفحه نمایش یا کاغذ شطرنجی مخصوص، نمایش می‌دهد. پزشک، امواج قلبی را بررسی می‌کند؛ و با شناسایی هر گونه تغییر در نوار قلب، به تشخیص بیماری مربوط به آن، نزدیک می‌شود.

کاربردهای نوار قلب (ECG)

پزشکان، از نوار قلب برای تشخیص انواع بیماری‌های مربوط به قلب، استفاده می‌کنند. مانند:

• حملات قلبی (سکته)
• ناهنجاری‌های ضربان قلب (آریتمی)؛ مانند ضربان‌های سریع، کند یا نامنظم
• رسیدن خون کمتر از نیاز به قلب و عدم تامین اکیسژن مورد نیاز قلب
• التهاب قلب (بیماری‌هایی مانند پریکاردیت یا میوکاردیت)
• ایست قلبی
• بزرگ شدن قلب
• بسته شدن مسیرهای عصبی قلب برای تولید ضربان
• چرخش قلب
• آسیب به قسمتی از بافت قلب

وقتی فردی با علائمی مثل درد قفسه سینه یا درد در دست‌ها، شانه‌ها، گردن، فک یا پشت، سرگیجه، احساس سبکی سر، غش، خستگی بیش از حد، احساس ضربان سریع، لرزش یا کوبیدن قلب در قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع، سوء هاضمه، استفراغ و عرق کردن زیاد به خصوص عرق سرد ناگهانی، به پزشک مراجعه کند؛ پزشک آزمایش نوار قلب درخواست می‌کند. ^{ECG test – Better Health Channel}

نوار مغز (EEG) چیست؟

EEG که به عنوان نوار مغز شناخته می‌شود؛ مخفف کلمه الکتروانسفالوگرام است! این روش، یک روش تشخیصی است؛ که فعالیت‌های الکتریکی مغز را بررسی می‌کند. در حالی که نوار مغز فعالیت الکتریکی مغز را بررسی می‌کند؛ سی تی اسکن روش متفاوتی است که تصاویری از ساختار داخلی مغز ایجاد می‌کند. درک تفاوت سی تی اسکن و نوار مغز نیز، می‌تواند کمک کند؛ تا انتخاب روش مناسب، برای تشخیص مشکلات مغزی، به درستی صورت گیرد.

آزمایش نوار مغز چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام نوار مغز، حسگرهایی به وسیله یک کلاه کشسان، روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد؛ و اطلاعاتی از فعالیت الکتریکی سلول‌های مغز، استخراج می‌کند. این حسگرها، از طریق سیم به دستگاه نوار مغز (EEG) یا الکتروانسفالوگراف، متصل هستند. دستگاه EEG، این اطلاعات را به شکل نمودار، روی کاغذ مخصوص، چاپ می‌کند. با تغییر الگوی امواج و منحنی‌های روی کاغذ، پزشک متوجه تغییرات فعالیت‌های الکتریکی مغز و در نتیجه، اختلالات پیش آمده در مغز، می‌شود.

کاربردهای نوار مغز (EEG)

پزشکان اکثرا برای تشخیص انواع بیماری‌ها و نظارت بر قسمت‌های مختلف مغز، از نوار مغزی، استفاده می‌کنند. نوار مغز، به شناسایی علت برخی علائم، مانند تشنج یا مشکلات حافظه، کمک کرده؛ و اطلاعات بیشتری در مورد شدت بیماری فراهم می‌کند. با این حال، اصلی‌ترین دلیل استفاده از نوار مغز، تشخیص و بررسی بیماری صرع است؛ زیرا نوار مغز، به خوبی می‌تواند کانون‌های تشنجی را در مغز شناسایی کند. EEG اغلب به پزشکان کمک می‌کند؛ تا نوع صرع بیماران، عواملی که ممکن است باعث تحریک و بروز تشنج‌ها شوند و همچنین، بهترین روش درمانی را شناسایی کند. ^{Electroencephalogram (EEG) – NHS}

خلاصه‌ای از تفاوت نوار قلب و نوار مغز

نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (ECG)، یک روش غیر تهاجمی است؛ که فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کند. این آزمایش ساده و بدون درد، به شناسایی ناهنجاری‌های ساختاری قلب، ریتم و شرایط مختلف قلبی مانند ضربان‌های نامنظم قلب و حملات یا سکته‌های قلبی، کمک می‌کند. در مقابل، نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)، یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که در آن، حسگرهای کوچکی بر روی پوست سر قرار می‌گیرند؛ تا فعالیت‌های الکتریکی مغز را شناسایی کنند. این آزمایش، به تشخیص بیماری‌هایی مانند صرع، اختلالات خواب و آسیب‌های مغزی کمک می‌کند. ^{ECG-EEG Test: All you need to know about these essential tests}

تفاوت اصلی بین نوار قلب (ECG) و نوار مغز (EEG)، در تمرکز و کاربرد آنها است. نوار قلب، عمدتاً به بررسی سلامت قلب می‌پردازد؛ و ناهنجاری‌های ریتم قلب و شرایط قلبی را شناسایی می‌کند. در حالی که نوار مغز، بر عملکرد مغز تمرکز دارد؛ و به تشخیص شرایط عصبی و نظارت بر فعالیت مغزی کمک می‌کند.

در نهایت، نوار قلب و نوار مغز هر کدام به عنوان ابزارهای تشخیصی حیاتی در پزشکی، نقش بسیار مهمی در ارزیابی سلامت بدن ایفا می‌کنند. نوار قلب با اندازه‌ گیری فعالیت الکتریکی قلب، به شناسایی مشکلات ریتم و عملکرد قلب کمک می‌کند؛ در حالی که نوار مغز، با بررسی فعالیت الکتریکی مغز، به تشخیص اختلالات مغزی مختلف می‌پردازد. هر یک از این تست‌ها، کاربرد خاص خود را دارند. بنابراین، انتخاب روش مناسب بستگی به نوع مشکل و ارگان مورد نظر دارد. درک تفاوت‌های این دو روش تشخیصی، می‌تواند به پزشکان و بیماران کمک کند؛ تا تصمیمات درمانی بهتری اتخاذ کنند و به این ترتیب، بر سلامت قلب و مغز، به طور مؤثرتری نظارت داشته باشند.