نوار مغز یکی از ابزارهای مهم در مطالعه اختلالات عصبی است؛ که در تشخیص و درک بسیاری از مشکلات رفتاری و شناختی مربوط به این بیماری، کاربرد دارد. در شناسایی و پیگیری درمان اوتیسم، نوار مغز می‌تواند اطلاعاتی در مورد فعالیت‌های الکتریکی مغز، مانند تغییراتی در امواج مغزی محتلف، فراهم کند. این تغییرات می‌تواند نمایانگر ناهنجاری‌هایی در فرآیندهای شناختی مانند توجه، پردازش حسی و ارتباطات اجتماعی باشد. در این زمینه، نوار مغز چه چیزهایی را نشان می‌دهد؟ این سوال می‌تواند به عمق ارتباطات مغزی در کودکان مبتلا به اوتیسم و تفاوت‌های آن‌ها با افراد سالم پرداخته؛ و اهمیت این اطلاعات را در تشخیص و درمان اختلالات مغزی، روشن‌تر کند.
ارتباط اوتیسم با نوار مغزی
با وجود اینکه تهیه نوار مغزی به تنهایی، نمی‌تواند کلید تشخیص اوتیسم باشد؛ اما بررسی تغییرات نوار مغز و شناسایی فرکانس‌های مختل شده امواج مغزی، تاثیر بسزایی در درک بیماری و پیگیری روند بهبودی بیماران دارد. امواج مغزی، شامل امواج آلفا، بتا، تتا، دلتا و گاما، می‌توانند در بیماران مبتلا به اوتیسم، فرکانس‌های متفاوتی از خود بروز دهند. با شناسایی این امواج، می‌توان به درک بهتری از علل بروز علائم بیماری اوتیسم دست یافت؛ و روند درمان یا حتی عود بیماری را پیگیری کرد.
تغییرات امواج آلفا در نوار مغز اوتیسم
پژوهش‌هایی که بر روی کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم انجام شده، نشان داده است؛ که امواج آلفا در مغز این کودکان، نسبت به مغز کودکان سالم، فعالیت کمتری از خود نشان می‌دهند. این کاهش فعالیت، در نواحی پیشانی و آهیانه‌ای که مربوط به حالاتی از ارامش هستند؛ بیشتر دیده می‌شود. بنابراین، از آنجایی که این امواج آلفا ضعیف‌تر می‌شوند؛ هماهنگی کمتری از خود بروز داده و می‌تواند نشانه‌ای از اتصال عصبی غیر معمول، در افراد مبتلا به اوتیسم باشد.
به عبارتی، می‌توان گفت که علاوه بر کاهش فعالیت و ضعیف شدن این امواج، هم‌زمانی، انسجام و هماهنگی امواج آلفا نیز، دستخوش تغییر می‌شود. بنابراین، ارتباط بین نواحی مختلف مغز، عملکردهای شناختی مانند یادگیری و همچنین، پردازش اطلاعات در این افراد ، مختل می‌گردد. علاوه بر این، با وجود اینکه، نواحی پیشانی و آهیانه‌ای مغز، بیشترین کاهش در فعالیت امواج آلفا را از خود بروز می‌دهند؛ اما ضعیف شدن امواج آلفا، در سرتاسر مغز مشاهده می‌شود. Autism, Attention, and Alpha Oscillations
از طرفی، الگوی اختلال در قدرت امواج آلفا، به سن فرد مبتلا به اوتیسم نیز بستگی دارد. در کودکانی که اوتیسم دارند؛ فعالیت امواج آلفا، قوی‌تر از بیماران اوتیستیک در سن بلوغ و سن‌های بالاتر است. با این حال، تمامی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، الگوی یکسانی از تغییرات امواج آلفا را نشان نمی‌دهند. بنابراین تغییرات این مواج، می‌تواند در هر فرد، بسته به شرایط جسمی، جنسیتی و شدت طیف اوتیسم، متفاوت باشد.
تغییرات امواج آلفا، چه پیامدهایی برای بیماران اوتیسم دارد؟
با توجه به اینکه امواج آلفا، در حالت آرامش و توجه، بروز می‌یابند؛ کاهش فعالیت این امواج، منجر به مشکلاتی در توجه و پیدایش بی‌قراری نسبی در این افراد می‌شود. در واقع، این علائم، به طور معمول نیز در کودکان مبتلا به اوتیسم، مشاهده می‌گردد. علاوه بر این، فعالیت غیر عادی امواج آلفا، پردازش‌های حسی غیر معمولی ایجاد می‌کند؛ که یکی از علائم شایع در اختلال طیف اوتیسم هم هستند. برای مثال، طبق تجربه والدین کودکی که به اوتیسم مبتلا بود؛ کودک هنگام خطر، به جای بروز حس ترس و اجتناب، شروع به خندیدن شدید می‌کرد. Alpha Waves as a Neuromarker of Autism Spectrum Disorder
از طرفی، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تغییرات در فعالیت امواج آلفا در نواحی مغزی که مربوط به پردازش اجتماعی هستند؛ به چالش‌های ارتباط اجتماعی در افراد مبتلا به اوتیسم، دامن می‌زند.
تغییرات امواج بتا در نوار مغز اوتیسم
در مقایسه با کودکانی که سالم هستند؛ امواج بتا در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، دچار کمبود و فعالیت نوسانی غیر طبیعی می‌شود. این تغییرات، می‌تواند به مشکلاتی در توجه و یادگیری، منجر می‌گردد. به دلیل اینکه امواج بتا، در هنگام توجه و یادگیری مسائل مختلف، بروز می‌کنند؛ تغییرات نوسانی این موج‌ها، به مختل شدن توجه و کاهش توانایی و همچنین، سرعت فرآیند یادگیری، در کودکان مبتلا به اوتیسم می‌انجامد. Autism may alter how brain waves change with age
نوار مغز ابزاری ارزشمند برای بررسی و تحلیل فعالیت‌های الکتریکی مغز است؛ که در شناسایی اختلالات مختلف به کار می‌آید. در مورد کودکان مبتلا به اوتیسم، نوار مغز می‌تواند تفاوت‌های قابل توجهی در امواج مغزی نسبت به افراد سالم، به ویژه در زمینه فعالیت‌های امواج آلفا، بتا، تتا و… نشان دهد. از سوی دیگر، نوار مغز برای میگرن نیز نقش مشابهی دارد؛ زیرا می‌تواند الگوهای غیر طبیعی در فعالیت‌های مغزی مرتبط با سردردهای میگرنی را شناسایی کند. بنابراین، مطالعه نوار مغز در هر دو مورد، به درک بهتر نحوه عملکرد مغز، در شرایط مختلف کمک می‌کند؛ و می‌تواند به راهکارهای درمانی مؤثرتری منجر گردد.
امواج دلتا در نوار مغز اوتیسم چه تغییری می‌کنند؟
بر اساس پژوهش‌هایی انجام شده، در مغز کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، نسبت به کودکان با فعالیت عصبی سالم (نوروتیپیکال)، معمولاً فعالیت امواج دلتا، با شدت بیشتری نشان داده می‌شود. با وجود اینکه این افزایش فعالیت در تمام قسمت‌های مغز، مشهود است؛ اما در نواحی پیشانی و گیجگاهی، با شدت بیشتری این افزایش اتفاق می‌افتد. Babies’ EEG patterns may predict autism
همچنین، برخی تحقیقات نشان می‌دهند نوزادانی که بعدا در سنین کودکی، به اوتیسم دچار می‌شوند؛ در طول دوازده ماه اول زندگی خود، افزایش بیشتری در قدرت امواج دلتا، نسبت به نوزادان دیگر نشان می‌دهند. افزایش شدت فعالیت امواج دلتا، مشکلاتی در توجه، پردازش حسی و تعاملات اجتماعی کودکان اوتیسم ایجاد می‌کند. علاوه بر این، باید توجه داشت که تمامی افراد مبتلا به اوتیسم، الگوی یکسانی از افزایش فعالیت امواج دلتا را نشان نمی‌دهند؛ و تغییرات خاص امواج مغزی، بسته به فرد و شدت علائم آن‌ها، می‌تواند متفاوت باشد.
تغییرات امواج تتا و گاما و ارتباط آنان با علائم اوتیسم
بر اساس تحقیقات انجام شده، در کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا فعالیت امواج تتا در نوار مغز، افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. اختلالی که در نواحی پیشانی مغز، ناشی از افزایش فعالیت امواج تتا ایجاد می‌شود؛ با عملکردهای شناختی کودک، مانند توجه کردن، یادگیری و حافظه، ارتباط دارد. این افزایش فعالیت امواج تتا، معمولاً با کاهش فعالیت امواج آلفا که با حالت‌های آرامش مرتبط است؛ اتفاق می‌افتد. علاوه بر این، مطالعاتی نیز نشان داده‌اند که در کودکان اوتیستیک، هم‌زمانی امواج تتا بین نواحی مختلف مغز، کاهش می‌یابد. بنابراین، به مشکلاتی در برقرار کردن ارتباط اجتماعی و ایجاد شدن رفتارهای تکراری، منجر می‌شود.
بر عکس امواج تتا، امواج گاما دچار کاهش فعالیت می‌شوند. در آزمایشات مشخص شده است نوزادانی که بعدها به اوتیسم مبتلا می‌شوند؛ در شش ماه اول زندگی، امواج گامای کمتری در ناحیه پیشانی مغز، دارند. همچنین، سرعت افزایش این فعالیت در طول سه سال اول زندگی آن‌ها، کندتر است. علاوه بر این، فعالیت امواج گاما در این کودکان، در طی پاسخ به تحریک بینایی، شنوایی و لمسی نیز، کاهش می‌یابد.
مطالعات نوار مغز در کودکان مبتلا به اوتیسم، نشان می‌دهد که الگوهای غیر طبیعی در فعالیت‌های مغزی، می‌تواند به شناسایی بهتر ویژگی‌های این اختلال کمک کند. تغییرات در امواج مغزی، به ویژه در نواحی خاصی از مغز مانند نواحی پیشانی، گیجگاهی و آهیانه‌ای، می‌تواند تأثیر زیادی بر فرآیندهای شناختی، توجه و تعاملات اجتماعی داشته باشد. درک این تغییرات، می‌تواند راهگشای درمان‌های مؤثرتر و شناسایی به موقع اختلالات در کودکان باشد.
