افسردگی دیس تایمی چیست؟
افسردگی دیس تایمی، که در مهمترین منابع روانپزشکی (DSM-5) به عنوان اختلال افسردگی مداوم تعریف شده، حالتی مزمن از خلق افسرده است؛ که دست کم، دو سال در بزرگسالان یا یک سال در کودکان و نوجوانان، ادامه دارد. این وضعیت، با دوره‌های خفیف‌تر اما طولانی‌تر افسردگی مشخص می‌شود؛ و فرد اغلب احساس می‌کند که این حس غم، بخشی جدا نشدنی از وجودش شده است. به تجربه‌ام، بسیاری از بیمارانم نمی‌دانستند که کاهش انرژی مداوم یا بی‌علاقگی‌شان به زندگی، ریشه در این اختلال دارد؛ آن‌ها فقط فکر می‌کردند همیشه این طور بوده‌اند.
تفاوت اصلی افسردگی دیس تایمی با افسردگی اساسی (MDD)، در شدت و مدت زمان است. در افسردگی اساسی، فرد دوره‌های شدیدتری از افسردگی را تجربه می‌کند؛ که ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد؛ اما دیس تایمی مثل جریانی آرام اما پیوسته، در پس زمینه زندگی حضور دارد. به قول دکتر سارا الن، روان پزشک برجسته در دانشگاه جانز هاپکینز: «دیس تایمی مانند مه‌ای است که دید را کم می‌کند، اما کاملاً از بین نمی‌برد».Dysthymia | Johns Hopkins Medicine
علائم افسردگی دیس تایمی
علائم این اختلال گاهی آن‌قدر ظریف‌اند که فرد آن‌ها را به حساب شخصیتش می‌گذارد. اگر چند مورد از نشانه‌های افسردگی دیس تایمی را بیش از دو سال در خودتان حس کرده‌اید؛ شاید وقتش باشد با یک متخصص مشورت کنید. علائمی مانند:
- خلق افسرده پایدار
- کاهش انرژی یا خستگی مزمن
- کاهش تمرکز و توجه
- احساس ناامیدی یا پوچی
- عزت نفس پایین
- بی علاقگی به فعالیت‌های روزمره
- خواب بیش از حد یا بی خوابی
- اشتهای کم یا پرخوری
- تحریک پذیری یا عصبانیت غیر عادی
- اجتناب از تعاملات اجتماعی
- احساس گناه بی دلیل
- کندی در تصمیم گیری
- سردرد یا دردهای جسمی بدون علت
- حس درماندگی
- مشکل در لذت بردن از زندگی
- افکار منفی مداومDysthymia – Harvard Health
علل و عوامل خطر افسردگی دیس تایمی
چرا افراد به افسردگی دیس تایمی دچار می‌شوند؟ پاسخ ساده نیست! تحقیقات نشان داده که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، شیمیایی و محیطی در این میان نقش دارند. مطالعه‌ای در سال 2021 توسط جیمز هادسون در Journal of Affective Disorders نشان داد که 60% افراد مبتلا به دیس تایمی، سابقه خانوادگی افسردگی دارند. از طرف دیگر، عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی مثل سروتونین هم می‌تواند زمینه ساز بروز این اختلال باشد. Dysthymic Disorder: Background, Etiology, Epidemiology
در تجربه شخصی‌ام، بیمارانی داشته‌ام که پس از رویدادهای استرس زا مثل از دست دادن شغل یا فوت عزیزان، به مرور علائم دیس تایمی را نشان دادند. مثلاً یکی از مراجعانم، مادری 35 ساله، پس از سال‌ها مراقبت از فرزند بیمارش، دچار کاهش انرژی و خلق افسرده شد؛ که ابتدا آن را به خستگی عادی نسبت می‌داد. عوامل خطر مثل استرس مزمن، انزوای اجتماعی و حتی سابقه افسردگی در نوجوانان دختر و حتی پسر هم، می‌تواند احتمال ابتلا به این اختلال را بالا ببرد.
روش‌های درمانی افسردگی دیس تایمی
برای مدیریت افسردگی دیس تایمی، راه‌های متعددی وجود دارد که بسته به شدت علائم و نیاز فرد، انتخاب می‌شوند. از درمان دارویی گرفته تا روان درمانی و تغییر سبک زندگی، هر کدام نقشی در بهبود این بیماری دارند. در ادامه، این رویکردها را با جزئیات بیشتری بررسی می‌شود.
درمان دارویی
داروهایی مثل مهار کننده‌های بازجذب سروتونین، اغلب اولین خط درمان‌اند. تحقیقی در سال 2023 درAmerican Journal of Psychiatry توسط امیلیا رودریگز نشان داد که 70% بیماران با مصرف منظم این داروها، کاهش قابل توجهی در خلق افسرده گزارش کرده‌اند. من خودم بارها شاهد بوده‌ام که بیمارانم پس از چند هفته، حس بهتری پیدا می‌کنند؛ اما صبر و تنظیم دوز زیر نظر پزشک، بسیار حیاتی است.
درمان‌های روان شناختی
روان درمانی، به ویژه درمان شناختی رفتاری (CBT)، ابزار قدرتمندی برای بهبود بیماران افسرده است. این روش به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری منفی را شناسایی و تغییر دهد. در یکی از جلساتم، بیماری داشتم که با تمرینات روانشناسی، توانست پس از سه ماه، حس افسردگی بی دلیل خود را به چالش بکشد؛ و کم کم از انزوا بیرون بیاید.
درمان‌های مکمل و تغییر سبک زندگی
تغذیه سالم، ورزش منظم، خواب کافی و ذهن آگاهی، مثل پایه‌های یک میز، تعادل را حفظ می‌کنند. مثلاً خوردن غذاهای غنی از امگا-3 یا ورزش 30 دقیقه‌ای روزانه، به کاهش علائم کمک می‌کند. مدیتیشن و ذهن آگاهی در مطالعات اخیر در سال 2022 که توسط لیزا تامپسون در Mindfulness Journal منتشر شد؛ اثربخشی بالایی نشان داده‌اند. یوگا، پیاده روی، آروما تراپی، طب سوزنی، گروه درمانی و دریافت حمایت از دوستان و نزدیکان، شاید راه حل‌های ساده‌ای به نظر برسد؛ اما تاثیر فوق العاده‌ای در بهبود این اختلال ایجاد می‌کند. Persistent depressive disorder – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic
آیا افسردگی دیس تایمی قابل پیشگیری است؟
پیشگیری از این اختلال کاملاً ممکن نیست؛ اما شناخت زود هنگام نشانه‌ها، می‌تواند جلوی مزمن شدنش را بگیرد. اگر کاهش تمرکز و توجه یا خلق افسرده را زود تشخیص دهید؛ با کمک متخصص می‌توانید جلوی پیشرفتش را بگیرید. سبک زندگی سالم هم نقش بزرگی دارد؛ مثلاً خواب منظم و دوری از استرس مزمن، ریسک ابتلا را کم می‌کند.
از طرفی، خودآگاهی و تنظیم هیجانات هم مثل سپری در برابر عود مجدد عمل می‌کنند. در تجربه‌ام، بیماری که پس از بهبودی، روزانه 10 دقیقه به مدیتیشن اختصاص داد؛ تا دو سال بعد هیچ علامتی نداشت. طبق آمارهای سازمان روانشناسی آمریکا (APA)، نشان داده شده که 40% افراد با تغییر سبک زندگی، توانسته‌اند از بازگشت افسردگی دیس تایمی جلوگیری کنند. پس قدم‌های کوچک امروز، می‌توانند فردایتان را روشن‌تر کنند. PSYCHOTHERAPY FOR DYSTHYMIC DISORDER – ScienceDirect
افسردگی دیس تایمی، شاید سایه‌ای مزمن به نظر برسد؛ اما با شناخت درست این افسردگی، می‌توان آن را مهار کرد. من در این سال‌ها دیده‌ام که با درمان و اراده، بیمارانم از خلق افسرده فاصله گرفته‌اند؛ و دوباره رنگ زندگی را حس کرده‌اند. شما هم اگر این نشانه‌ها را دارید، نترسید؛ زیرا شما تنها نیستید. مشورت با متخصص و شروع درمان با قدم‌های ساده، می‌تواند راهتان را هموار کند.
