بهترین داروی گیاهی برای وسواس فکری
وقتی صحبت از داروهای گیاهی برای وسواس می‌شود؛ بسیاری به دنبال راه‌حلی قطعی و تأیید شده هستند. اما حقیقت این است که تا به امروز، هیچ داروی گیاهی ضد وسواس، به طور کامل توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان اختلال وسواس فکری عملی (OCD) تأیید نشده است. به گفته دکتر جیمز کلر، روان‌پزشک برجسته در دانشگاه کلمبیا: «گیاهان دارویی می‌توانند به کاهش اضطراب و تنش کمک کنند؛ اما جایگزین روان درمانی یا داروهای تجویزی برای OCD نیستند».
تحقیقات اخیر، مانند مطالعه‌ای که در سال 2021 توسط دکتر سارا لی در مجله Journal of Clinical Psychiatry منتشر شد، نشان می‌دهد که برخی گیاهان مانند سنبل الطیب و کاوا، می‌توانند اضطراب مرتبط با وسواس را تا 30% کاهش دهند؛ اما این تأثیر موقتی است و به درمان ریشه‌ای OCD کمکی نمی‌کند. طبق تجربه، یکی از مراجعان کلینیک که به دنبال درمان وسواس فکری بدون دارو بود؛ با افزودن دمنوش گل گاو زبان به روتین شبانه‌اش، آرامش بیشتری احساس می‌کرد؛ اما همچنان به جلسات روان درمانی نیاز داشت. Natural Remedies for OCD: What Works Best? | NOCD
بنابراین، اگرچه مکمل‌های طبیعی ضد وسواس، می‌توانند حال عمومی شما را بهبود دهند؛ اما نباید انتظار معجزه از آن‌ها داشته باشید. مهم است که پیش از مصرف هر داروی گیاهی مورد تأیید برای وسواس، با پزشک مشورت کنید؛ زیرا ترکیب این گیاهان با داروهای ضد وسواس، ممکن است تداخل ایجاد کند. برای مثال، مصرف بیش از حد برخی گیاهان مانند کاوا، می‌تواند به کبد آسیب بزند. پس، به جای جستجوی بهترین داروی گیاهی برای درمان قطعی وسواس، بهتر است این گیاهان را به عنوان بخشی از یک برنامه جامع درمانی، شامل روان درمانی و مصرف داروها یا حتی درمان‌های نوین مثل rTMS، در نظر بگیرید.
داروهای گیاهی مفید برای بهبود علائم وسواس فکری
استفاده از گیاهان دارویی، راهی طبیعی برای کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب است؛ که هر دو در مدیریت وسواس فکری نقش دارند. گیاهانی که در ادامه معرفی می‌شوند، به دلیل خواص آرام بخش و ضد اضطرابشان ،شناخته شده‌اند؛ و می‌توانند به‌عنوان مکمل گیاهی برای وسواس، در کنار درمان‌های اصلی استفاده شوند. در بخش‌های بعدی، هر گیاه را با جزئیات، از خواص و نحوه مصرف گرفته تا عوارض احتمالی در صورت استفاده نادرست، بررسی می‌کنیم. Nutritional and herbal supplements in the treatment of obsessive compulsive disorder – PMC
علف چای
علف چای، گیاهی با گل‌های زرد روشن، بومی اروپا و آسیای غربی است. این گیاه به دلیل تأثیرش بر افزایش سروتونین، به عنوان یک داروی گیاهی ضد وسواس، شناخته می‌شود. تحقیقات سال 2020 در Journal of Affective Disorders نشان داد که علف چای می‌تواند علائم افسردگی خفیف و اضطراب را تا 25% کاهش دهد. بهترین زمان مصرف، عصرها به صورت کپسول یا دمنوش است. عوارض مصرف زیاد داروی گیاهی علف چای، شامل حساسیت به نور و تداخل با داروهای ضد افسردگی است. Natural treatments for obsessive-compulsive disorder (OCD) | EBSCO Research Starters
برای مثال، یکی از بیماران ما که علف چای را بدون مشورت مصرف کرد، دچار سرگیجه شد؛ پس حتماً با پزشک خود برای مصرف هر داروی گیاهی، مشورت کنید.
خار مریم
خار مریم، گیاهی مدیترانه‌ای است که به دلیل خواص محافظت از کبد و کاهش التهاب، در درمان طبیعی وسواس، کاربرد دارد. این گیاه به بهبود متابولیسم داروهای روان پزشکی کمک میکند. بهترین زمان مصرف خار مریم، صبح‌ها به صورت کپسول یا به صورت جوشانده و دم کرده است. عوارض مصرف بیش از حد گیاه خار مریم، شامل اسهال و واکنش‌های آلرژیک است. در صورت بروز عوارض، از ادامه خوردن آن اجتناب کنید؛ و در صورت ادامه دار شدن علائم، به پزشک مراجعه نمایید.
کاوا
کاوا، گیاهی از جزایر اقیانوس آرام است؛ که به دلیل اثرات آرام بخش قوی‌اش در دمنوش گیاهی ضد وسواس، محبوبیت دارد. مطالعه‌ای در سال 2022 توسط دکتر امیلی جونز در Psychopharmacology نشان داد که کاوا می‌تواند اضطراب را تا 40% کاهش دهد. بهترین زمان مصرف گیاه کاوا، شب‌ها به صورت چای دم کرده است؛ اما کپسول‌های آن نیز در بازار موجود می‌باشد.
عوارض مصرف زیاد داروی گیاهی کاوا برای وسواس، شامل آسیب کبدی است. بنابراین، اغلب توصیه می‌شود که بیش از 8 هفته مداوم، مصرف نشود. همچنین، اگر اختلالات کبدی دارید، یا آنزیم‌های کبدتان در آزمایشات چکاپ، تغییراتی داشتند؛ از مصرف گیاه کاوا اجتناب کنید و با پزشک در این باره مشورت نمایید.
ریشه‌ی سنبل الطیب
سنبل الطیب، گیاهی بومی اروپا و آسیا است؛ که به عنوان یکی از گیاهان آرام بخش، برای بهبود خواب و کاهش اضطراب، شناخته می‌شود. بهترین زمان مصرف ریشه گیاه سنبل الطیب، یک ساعت قبل از خواب به صورت دمنوش یا کپسول است. عوارض مصرف زیاد این گیاه، شامل خواب آلودگی روزانه و سردرد است. بنابراین، در صورتی که با وسایلی کار می‌کنید که نیاز به هوشیاری بالا دارند؛ بهتر است با مشورت پزشک، گیاه سنبل الطیب را در زمان دیگری مصرف کنید یا حتی از آن اجتناب نمایید.
یکی از مراجعان کلینیک، که خانمی خانه دار بود؛ با مصرف منظم و شبانه سنبل الطیب، کیفیت خوابش بهتر شد؛ و افکار وسواسی کمتری نشان داد. با این حال، بعد از مدتی، خواب آلودگی در طول روز، باعث شد مصرف این دمنوش گیاهی را به سه بار در هفته کاهش دهد.
زردچوبه
زردچوبه، گیاهی آسیایی به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، در مکمل‌های طبیعی ضد وسواس، کاربرد دارد. مطالعه‌ای در سال 2023 در Frontiers in Psychiatry نشان داد که کورکومین یا همان زردچوبه، می‌تواند التهاب مغزی مرتبط با OCD را کاهش دهد. بهترین زمان مصرف زردچوبه، همراه غذا به صورت ادویه غذا است. با این حال، عوارض مصرف زیاد زردچوبه، می‌تواند شامل مشکلات گوارشی باشد.
گل گاو زبان
گل گاو زبان، گیاهی با گل‌های ستاره‌ای آبی و بومی مناطق مدیترانه‌ای، به عنوان یکی از گیاهان آرام بخش در درمان گیاهی وسواس جایگاه ویژه‌ای دارد. این گیاه که در ایران نیز به وفور در مناطقی مانند دامنه‌های البرز و نواحی شمالی کشور یافت می‌شود؛ به دلیل خواص آرام بخش، تقویت کننده خلق و خو و کاهش دهنده اضطراب، قرن‌هاست که در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعه‌ای در سال 2021 نشان داد که مصرف منظم دمنوش گل گاو زبان، می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را تا 20% کاهش دهد؛ که این امر به طور غیر مستقیم، افکار وسواسی را آرام‌تر میکند.
بهترین زمان مصرف گل گاو زبان، عصرها یا پیش از خواب است؛ زیرا اثرات آرام بخش آن به بهبود کیفیت خواب کمک میکند؛ که برای افراد مبتلا به وسواس، بسیار حیاتی است. عوارض مصرف زیاد گل گاو زبان، شامل تهوع، درد معده، حساسیت‌های پوستی و در موارد نادر، واکنش‌های آلرژیک است. همچنین، این گیاه، نباید به صورت مداوم و طولانی مدت، بیش از 6 هفته، مصرف شود؛ زیرا ممکن است به کبد فشار وارد کند. زنان باردار و افرادی که داروهای ضد افسردگی یا رقیق کننده خون، مصرف می‌کنند؛ باید پیش از استفاده، با پزشک مشورت کنند.
جینکوبیلوبا
جینکوبیلوبا، گیاهی از شرق آسیای، به بهبود گردش خون مغز و کاهش اضطراب، کمک میکند. بهترین زمان مصرف جینکوبیلوبا، صبح‌ها به صورت دم کرده است. عوارض مصرف زیاد این گیاه، شامل افزایش احتمال خونریزی و سردرد است. افرادی که داروهای رقیق کننده خون، مثل وارفارین و آسپرین، مصرف می‌کنند؛ بهتر است از سایر داروهای گیاهی موثر برای وسواس به جز جینکوبیلوبا استفاده کنند.
مکمل‌های مفید برای درمان وسواس
علاوه بر داروهای گیاهی ضد وسواس، برخی مکمل‌ها نیز می‌توانند به مدیریت علائم وسواس، کمک کنند. مثلا:
- اینوزیتول؛ این ماده طبیعی می‌تواند اضطراب را کاهش دهد. مطالعه‌ای در سال 2020 نشان داد که مصرف روزانه این مکمل، علائم OCD را تا 15% بهبود می‌دهد.
- امگا-3؛ اسیدهای چرب موجود در ماهی به کاهش التهاب مغز کمک می‌کنند. با قرار دادن ماهی در برنامه غذایی هفتگی، می‌توان این مکمل را تامین کرد. با این حال، کپسول‌های این مکمل در بازار موجود بوده، و می‌توانید تحت نظر پزشک، مصرف کنید.
- N استیل سیستئین (NAC)؛ این مکمل به تنظیم گلوتامات مغز کمک میکند؛ و به صورت قرص‌های جوشان، عرضه می‌شود.
- کافئین؛ کافئین، در دوزهای پایین روزانه، می‌تواند سطح اضطراب را کاهش دهد. در واقع، تأثیر قهوه بر وسواس فکری، ثابت شده است؛ اما اغلب توصیه می‌شود از مصرف زیاد آن پرهیز کنید. Herbal Remedies for OCD and Anxiety Disorders
داروی گیاهی برای وسواس کودکان
استفاده از داروی گیاهی برای وسواس، در کودکان نیازمند احتیاط بیشتری است؛ زیرا سیستم بدنی آن‌ها حساس‌تر می‌باشد. گیاهانی مانند گل گاو زبان و سنبل الطیب، در دوزهای بسیار پایین، مثلاً نصف دوز بزرگسالان، ممکن است به کاهش اضطراب کمک کنند؛ اما باید تحت نظر پزشک، تجویز شوند. طبق تجربه، والدینی که برای فرزندشان دمنوش رقیق گل گاو زبان استفاده کردند؛ گزارش دادند که کودکشان آرام‌تر شده است. با این حال، هیچ مکمل گیاهی برای وسواس، نباید بدون تأیید متخصص اطفال مصرف شود.
مدیریت وسواس فکری، نیازمند رویکردی جامع است؛ و داروی گیاهی برای وسواس، می‌تواند بخشی از این مسیر باشد. درمان گیاهی وسواس، با گیاهانی مانند سنبل الطیب و گل گاو زبان، راهکاری طبیعی برای کاهش اضطراب و بهبود کیفیت زندگی ارائه می‌دهد. با این حال، تأثیر داروی گیاهی بر وسواس، به عنوان مکمل است؛ و نباید جایگزین روان درمانی یا داروهای تجویزی شود. با مشورت پزشک و انتخاب گیاهان مناسب، می‌توانید گامی مؤثر در جهت آرامش ذهن بردارید.
