در استفاده از rTMS در دوران بارداری، اگرچه این روش به طور کلی ایمن به نظر می‌رسد؛ ممکن است برخی از بیماران بعد از درمان دچار بدتر شدن موقت علائم شوند! در این مواقع، مهم است که دلایل دقیق این تغییرات بررسی شود تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. در این راستا، یکی از سوالات رایج این است که “علت بدتر شدن بعد از TMS چیست؟” و چرا برخی از افراد، به ویژه زنان باردار، ممکن است پس از جلسات درمانی علائم منفی را تجربه کنند.
شرایط استفاده از rTMS در بارداری
ویژگی‌های متعددی از rTMS، این روش درمانی نوین را جهت استفاده برای مادران باردار، مفید و تا حدودی بی‌خطر نشان می‌دهد. برای مثال، از آنجایی که در تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال با فرکانس تکراری، از هیچ گونه دارو یا ماده بیهوشی استفاده نمی‌شود؛ و همچنین هیچ دردی به مادر یا جنین القا نمی‌گردد، بنابراین rTMS به عنوان یک درمان موثر در بارداری مطرح می‌شود. به علت اینکه در این روش، از دارویی استفاده نمی‌شود که احتمال عبور کردن آن از جفت و رسیدن به جنین مطرح باشد؛ بنابراین، جنین در معرض اثرات مضر هیچ دارویی قرار نمی‌گیرد. Treating Depression During Pregnancy With rTMS
همچنین، در آزمایشی، ده خانم باردار افسرده که در سه ماه دوم یا سوم بارداری بودند؛ بیست جلسه تحت درمان با rTMS و با استفاده از فرکانس پایین قرار گرفتند. هفت نفر از بیماران، بهبود یافتند؛ و هیچ عارضه‌ای در بارداری برای مادر یا جنین مشاهده نشد. علاوه بر این، در مطالعه‌ای دیگر، سی خانم باردار که مبتلا به افسردگی بودند؛ به مدت سه هفته، rTMS با فرکانس بالا دریافت کردند. نتایج آزمایش نشان داد که درمان موثر بوده؛ و به خوبی توسط مادران، تحمل شده است. در ادامه نیز هیچ نگرانی‌ای از نظر ایمنی برای مادر یا جنین، گزارش نشد.
با وجود آزمایشات و مطالعات انجام شده؛ تجربه استفاده از rTMS در بارداری هنوز هم محدود است. اما هر گزارشی که از استفاده از rTMS در دوران بارداری ثبت شده است؛ به وضوح نشان داده است که این روش در دوران بارداری، بی خطر و موثر می‌باشد.
مزایا استفاده از rTMS در دوران بارداری
مزیت اصلی استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال با فرکانس تکراری (rTMS)، برای مادران باردار این است که، این روش غیر تهاجمی بوده؛ و به علت عدم مصرف دارو، یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای خانم‌های باردار ارائه می‌دهد. در واقع، بدون اینکه جنین در معرض داروهای بالقوه مضر که توانایی عبور از جفت را دارند، قرار گیرد؛ درمان اختلالات روان مانند افسردگی برای مادر انجام می‌شود. به عبارتی، rTMS به طور مستقیم بر مغز اثر می‌گذارد و اصلا وارد جریان خون نمی‌شود. پس هیچ خطری برای رسیدن دارو به جنین از طریق جفت، وجود ندارد. همچنین، rTMS نسبت به سایر درمان‌های موثر بر مغز، مانند الکتروشوک درمانی (ECT)، عوارض جانبی کمتری دارد.
این مزیت، باعث می‌شود rTMS، نسبت به داروهای سنتی که برای اختلالات روان استفاده می‌شود، انتخاب عاقلانه‌تری باشد. علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده‌اند که rTMS توانسته است؛ علائم خلقی را در زنان بارداری که افسردگی مقاوم به درمان داشتند، بهبود بخشد. با این حال، مهم است که برای آگاهی و بررسی خطرات احتمالی استفاده از rTMS، زیر نظر پزشک زنان و با مشورت ایشان، اقدام به استفاده از این روش درمانی نوین نمود. با نظارت منظم بر بارداری در طول درمان با rTMS، از سلامت و رفاه مادر و جنین، اطمینان حاصل می‌گردد.
در استفاده از rTMS در دوران بارداری، با وجود مزایای زیادی که این روش درمانی ارائه می‌دهد؛ همچنان باید به برخی از عوارض دستگاه آر تی ام اس، توجه ویژه‌ای داشت. اگرچه این تکنیک معمولاً بی‌خطر تلقی می‌شود؛ اما همچنان ممکن است برخی عوارض جانبی مانند سردرد یا ناراحتی در پوست سر مشاهده شود که در بارداری می‌تواند تشدید شود. بنابراین، لازم است که تحت نظارت دقیق متخصصان، خطرات احتمالی مرتبط با این دستگاه و تأثیرات آن بر سلامت مادر و جنین به طور کامل بررسی شود. Essential Reads: Transcranial Magnetic Stimulation for Perinatal Depression
معایب استفاده از rTMS در دوران بارداری
با وجود مزایای بسیار خوبی که در استفاده rTMS برای مادران باردار، مطرح می‌شود؛ معایبی نیز ممکن است در این روش درمانی وجود داشته باشد. مهم‌ترین عیب این روش درمانی این است که هنوز هم اثرات بلند مدت استفاده از rTMS، برای جنین مشخص نیست. اثرات کوتاه مدت rTMS، هیچ خطری برای مادر یا جنین نشان نداده‌اند؛ اما هنوز اثرات بلند مدت این روش، به اندازه کافی بررسی نشده است. همچنین، در مواردی گزارش شده است که با استفاده از rTMS در بارداری، علائمی از افت فشار خون با تغییر وضعیت مادر از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده، مشاهده شده است.
همچنین، با وجود اینکه عوارض جانبی استفاده از rTMS، معمولا خفیف و خود محدود شونده هستند؛ اما ممکن است در بارداری، کمی شدیدتر بروز نمایند. برای مثال، مشکلاتی مانند سردرد، ناراحتی پوست سر و سرگیجه، در بارداری بیشتر احساس می‌شود. نکته مهم اینجاست که در صورت وقوع سرگیجه برای مادر باردار، خطرات بیشتری ممکن است مادر یا جنین را تهدید کند. در واقع با توجه به اینکه در جلسات rTMS، بیمار به صورت افقی دراز می‌کشد؛ افت فشار خون در مادر باردار به ویژه در هنگام نشستن یا برخاستن، با احتمال بیشتری بروز می‌کند. این امر، سبب بروز سرگیجه می‌شود؛ و احتمال زمین خوردن مادران باردار را افزایش می‌دهد.
با توجه به اینکه، هر مادر باردار، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد؛ عواملی مانند مرحله بارداری، شدت افسردگی و وضعیت سلامتی مادر قبل از بارداری، در بروز عوارض استفاده از rTMS، بسیار تاثیر گذار است. اگر طبق صلاحدید پزشک متخصص روان، تصمیم به استفاده از rTMS در زمان بارداری گرفته شد؛ بایستی این کار حتما زیر نظر پزشک زنان و با مشورت یک متخصص در زمینه بارداری و سلامت روان انجام گیرد. بدین صورت، پارامترهای درمانی و فرکانس‌های مغناطیسی rTMS به خوبی تنظیم شده؛ و خطرات احتمالی بسیار کاهش می‌یابند. Transcranial Magnetic Stimulation for Major Depressive Disorder in Pregnancy
آیا مادران باردار، به جلسات بیشتری برای درمان نیاز دارند؟
طبق مطالعات انجام گرفته، برای دستیابی به بهبودی و نتایج قابل قبول، به جلسات بیشتر، یا حتی به مدت زمان طولانی‌تر برای جلسات rTMS مادران باردار نسبت به سایر بیماران، نیاز است. همچنین، ارائه rTMS با فاصله کوتاه‌تر، برای بهبود خلق و وضعیت روانی عاطفی خانم‌های باردار، مفیدتر است؛ استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال با فرکانس تکراری (rTMS) در دوران بارداری به‌عنوان یک گزینه درمانی غیرتهاجمی برای افسردگی، پتانسیل‌های زیادی را نشان داده است. Brief Report: TMS for Depression During Pregnancy
این روش، که نیازی به داروهای شیمیایی ندارد، می‌تواند درمانی ایمن و مؤثر برای زنان باردار باشد؛ و از خطرات احتمالی ناشی از داروهایی که ممکن است از جفت عبور کنند، جلوگیری کند. با این حال، با توجه به محدود بودن تحقیقات بلند مدت در این زمینه، همچنان نیاز به مطالعات گسترده‌تر و دقیق‌تری برای ارزیابی اثرات بلندمدت rTMS بر مادر و جنین وجود دارد. در نتیجه، مشورت با متخصصان و نظارت دقیق در طول درمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با در نظر گرفتن این نکات، rTMS می‌تواند یک گزینه درمانی مؤثر و ایمن برای مدیریت افسردگی در دوران بارداری باشد.
