پدیده TMS Dip چیست؟
در بعضی مواقع، افرادی که تحت درمان با تحریک مغناطیسی مغز (TMS) هستند، با وجود اثربخشی و ایمنی بالای این روش درمانی، در حدود جلسه دوم یا سوم فرایند، احساس می‌کنند علائمشان شروع به بدتر شدن کرده است و حال روحی نامطلوب آنان به جای بهبودی، تشدید شده است. مسلما این اتفاق سبب دلسردی و ناامیدی بیماران از ادامه درمان می‌شود؛ اما نکته جالب اینجاست که حدود یک‌چهارم از بیماران تحت درمان با روش TMS، این پدیده را تجربه می‌کنند! محققان، این پدیده را TMS Dip نامگذاری کرده‌اند. What is a TMS Dip and How Long Does it Last? | My TMS
به عبارتی، پدیده TMS Dip به افزایش موقتی علائم افسردگی یا اضطراب که ممکن است حین درمان بروز کند، اطلاق می‌گردد؛ برای همه افرادی که علائم افسردگی‌شان شدیدتر می‌شود، تجربه این پدیده نگران کننده است! اما جای نگرانی نیست؛ زیرا خوشبختانه، TMS Dip تنها یک تشدید موقت علائم است. علاوه بر این، همه افراد این پدیده را تجربه نمی‌کنند. با این حال، با داشتن آگاهی از احتمال وقوع این پدیده، در صورت بروز مشکل، مدیریت بهتری بر روی علائم تشدید شده انجام می‌شود؛ و فردی که تحت درمان است، از حمایت کافی در طول این پروسه برخوردار می‌گردد.
چرا پدیده TMS Dip اتفاق می‌افتد؟
در طی درمان با TMS، هدف، بازسازی مسیرهای مغزی است تا علائمی مثل بی‌حالی، خمودگی، غم، ناامیدی و… کاهش یابد. در این دوره درمانی، مغز تحت تاثیر امواج مغناطیسی نفوذی از دستگاه TMS، دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. اگرچه هدف این روش، درمان اختلالات است؛ اما این به معنای آن نیست که تمام نتایج مثبت بلافاصله و یک شبه اتفاق می‌افتد. Can TMS Make Depression Worse? | Neuro Wellness Spa
از آنجایی که دستگاه rTMS، از انواع روش‌های درمانی با TMS به حساب می‌آید؛ درمان با دستگاه rTMS هم می‌تواند با برخی عوارض جانبی همراه باشد که آگاهی از آن‌ها برای مدیریت بهتر دوره درمان مفید است. از جمله عوارض دستگاه rTMS می‌توان به سردرد خفیف، تحریک پوست سر و در موارد نادر، تشدید موقتی علائم افسردگی اشاره کرد. این تشدید موقت در برخی بیماران رخ می‌دهد و به معنای عدم کارایی درمان نیست؛ بلکه بخشی از فرآیند سازگاری مغز با تحریکات جدید است.
علت بدتر شدن علائم پس از TMS چیست؟
درمان با TMS، یک فرایند زمان‌بر است و در مواردی، تجربه‌هایی موقت و نامطلوب حاصل می‌شود. با اینکه مکانیسم اصلی و پشت پرده این پدیده هنوز مشخص نیست؛ اما محققان نظریه‌هایی در این باره عنوان کرده‌اند. یکی از این نظریه‌ها معتقد است، تحریک مغز بواسطه امواج مغناطیسی، ممکن است یک اختلال موقت در مسیرهای عصبی موجود در مغز ایجاد کند؛ و به این ترتیب، به تشدید موقتی علائم بیماری قبل از بروز بهبودی و تغییرات مثبت منجر گردد. نظریه بعدی، تفاوت‌های فردی در شیمی مغز و نوع واکنش به TMS را به عنوان دلیلی برای بروز پدیده TMS Dip درنظر می‌گیرد.
نظریه دیگر معتقد است، علت بدتر شدن علائم پس از TMS این است که مغز درحال بازسازی خود است. در واقع، در درمان TMS، ناحیه‌ای از مغز هدف‌گیری شده و نورون‌های آن ناحیه بوسیله امواج تحریک می‌شوند. بدیهی است که این امر سبب اختلال در نحوه عملکرد طبیعی مغز می‌شود. در ادامه، وقتی که مغز تلاش می‌کند تا با تغییرات جدید سازگار شود و مسیرهای عصبی تازه‌ای را ایجاد کند، ممکن است دچار اختلال یا افت پیشرفت در روند درمان شود.
مهم‌ترین نکته این است که TMS Dip یک نظریه علمی است و یک حقیقت قطعی نیست. در واقع، بسیاری از محققان معتقدند که این پدیده، به جای اینکه حالتی از تشدید علائم بیماری باشد؛ نوعی آشکارسازی آن علائم و حالات، توسط مغزی است که دارد تغییر می‌کند. جالب است که تحقیقات نشان داده‌اند ممکن است پاسخ به درمان TMS در زنان و مردان متفاوت باشد، بنابراین این سوال که آیا تاثیر TMS روی زنان و مردان متفاوت است، می‌تواند در درک تفاوت‌های تجربی این پدیده در گروه‌های مختلف نقش مهمی داشته باشد.
برای مدیریت پدیده TMS Dip چه کنیم؟
باید بدانید بروز پدیده TMS Dip، به معنای عدم تاثیر گذاری و موفقیت درمان با TMS برای ختلالاتی مانند افسردگی نیست؛ بلکه می‌تواند به این معنی باشد که مغز، به زمان بیشتر و جلسات متعددی برای بازسازی موثر خود و سازگاری بهتر نیاز دارد. همچنین، علاوه بر این که TMS Dip، به معنای بدتر شدن وضعیت بیماری شما نیست؛ پیش بینی هم نمی‌کند که آیا در نهایت درمان TMS برای شما موثر و نتیجه بخش خواهد بود یا نه! با این حال، مهم‌ترین اصل در مدیریت این پدیده این است که به خاطر داشته باشید تا به صورت کاملا صادقانه و شفاف، با درمانگر خود ارتباط برقرار کنید؛ و همه تغییرات و حالات روحی خود را با او به اشتراک بگذارید.
بنابراین، در صورت لزوم، تغییراتی در برنامه درمانی شده اعمال می‌شود؛ این نکته بسیار مهم است که حتی در صورت بدتر شدن علائم حین درمان، به درمان خود ادامه دهید. همانطور که گفته شد، این پدیده حدودا جلسه دوم یا سوم بروز می‌کند. پس از رسیدن به جلسه چهارم یا پنجم درمان با TMS، می‌توانید انتظار بهبودی در علائم و حالات روحی خود، با این روش درمانی را داشته باشید. در ادامه درمان، با شروع تغییرات مثبت و بهبودی نسبی، پزشک تعداد جلسات شما را کاهش خواهد داد.
در نهایت، بدتر شدن موقت علائم پس از درمان تحریک مغناطیسی مغز (TMS) یا پدیده‌ای که به آن «TMS Dip» گفته می‌شود، تجربه‌ای طبیعی و گذرا است که ممکن است برخی بیماران در مراحل اولیه درمان با آن مواجه شوند. این وضعیت نشانه‌ای از عدم کارکرد درمان نیست، بلکه نتیجه‌ای از فرآیند پیچیده بازسازی مغزی است که در طول درمان رخ می‌دهد. با این حال، مهم است که بیماران در چنین شرایطی ارتباط خود را با تیم درمانی حفظ کرده و با صبر و استمرار به درمان ادامه دهند. در بسیاری از موارد، پس از گذر از این دوره موقت، نتایج مثبت درمان به تدریج نمایان می‌شود.
