معرفی الکترودها نوار مغز
این الکترودها با استفاده از کدگذاری خاصی نامگذاری میشوند که بر اساس نواحی مختلف مغز دستهبندی شدهاند. نوار مغز شامل الکترودهایی است که بر اساس موقعیت مکانی آنها در سر به صورت زیر تقسیم میشوند:
F
لوبهای پیشانی در قسمت جلویی مغز و پشت پیشانی قرار گرفتهاند. این لوبها مسئول کنترل حرکات ارادی بدن، تفکر آگاهانه، تصمیمگیری، یادگیری، گفتار، و همچنین جنبههایی از شخصیت فرد هستند. فعالیتهایی مانند برنامهریزی، حل مسئله، و کنترل رفتارها نیز تحت تأثیر عملکرد این بخش از مغز است.
T
لوبهای گیجگاهی در دو طرف سر و نزدیک به گوشها واقع شدهاند. این ناحیه مسئول پردازش صداها و ایجاد خاطرات است. همچنین در درک گفتار و احساسات نقش حیاتی دارد. لوبهای گیجگاهی به ما کمک میکنند تا صداها را تفسیر کرده و اطلاعات صوتی را به خاطر بسپاریم.
P
لوبهای آهیانه در بالای سر و پشت لوبهای پیشانی قرار دارند. این لوبها به ادراک حسی، پردازش اطلاعات فضایی، و توانایی در حل مسائل ریاضی و تفکر منطقی کمک میکنند. علاوه بر این، لوبهای آهیانه وظیفه پردازش لمس و احساسات جسمی را نیز بر عهده دارند.
O
لوبهای پسسری در قسمت عقبی مغز قرار دارند و مسئولیت پردازش اطلاعات بینایی را بر عهده دارند. این لوبها اطلاعات بصری دریافتی از چشمها را تحلیل میکنند و به ما کمک میکنند تا دنیای اطرافمان را ببینیم و درک کنیم.
امواج بتا (محدود فرکانس از 14 هرتز تا حدود 30 هرتز)
امواج بتا به عنوان امواج مغزی با فرکانس بالا شناخته میشوند که معمولا در حالتهای بیداری فعال و توجه متمرکز دیده میشوند. این امواج معمولاً زمانی که فرد مشغول حل مسئله، تفکر، یا تمرکز بر یک فعالیت خاص است، فعال میشوند. در نوار مغز سالم، این امواج بهطور متناسب در نواحی مختلف مغز ظاهر میشوند و نشاندهنده فعالیتهای عادی و طبیعی مغز هستند. در مقابل، افزایش غیرطبیعی امواج بتا میتواند نشاندهنده اضطراب یا استرس بیش از حد باشد. در برخی از اختلالات عصبی نیز ممکن است فعالیت بتا غیر طبیعی باشد.
امواج آلفا (محدوده فرکانس از 7 هرتز تا 13 هرتز)
امواج آلفا با فرکانس متوسط شناخته میشوند و معمولاً زمانی که فرد در حال استراحت است اما بیدار است، ظاهر میشوند. این امواج بیشتر در ناحیه پسسری و زمانی که چشمها بسته هستند، دیده میشوند. در نوار مغز سالم، امواج آلفا نشاندهنده حالت آرامش مغز بدون فعالیت ذهنی پیچیده هستند. در برخی از شرایط ناسالم، ممکن است کاهش یا افزایش غیرعادی امواج آلفا دیده شود. برای مثال، کاهش این امواج در حالتهایی مانند اضطراب شدید یا بیماریهای روانی ممکن است مشاهده شود. همچنین، افزایش غیرطبیعی امواج آلفا میتواند به مشکلات شناختی یا خواب مرتبط باشد.
امواج تتا (محدود فرکانس از 4 هرتز تا 7 هرتز)
امواج تتا به عنوان امواج مغزی با فرکانس پایین شناخته میشوند و بیشتر در حالتهای خواب سبک، مراقبه، یا حالات نیمههوشیاری دیده میشوند. در نوار مغز سالم، امواج تتا در مراحل اولیه خواب و در نواحی تمپورال ممکن است ظاهر شوند. اما ظهور امواج تتا در حالت بیداری میتواند نشاندهنده اختلالاتی مانند اختلالات خواب، افسردگی، یا آسیبهای مغزی باشد. بنابراین، وجود غیرطبیعی امواج تتا در نوار مغز میتواند به عنوان یک نشانگر از ناهنجاریهای عملکرد مغزی در نظر گرفته شود.
امواج دلتا (محدود فرکانس تا 4 هرتز)
امواج دلتا امواج مغزی با فرکانس بسیار پایین هستند که در مراحل عمیق خواب دیده میشوند. در نوار مغز سالم، این امواج عمدتاً در حالت خواب عمیق و بهبودی بدن ظاهر میشوند. اما اگر این امواج در حالت بیداری یا در نواحی نامناسب مغز ظاهر شوند، ممکن است نشاندهنده مشکلات جدی مانند آسیبهای مغزی، تومورهای مغزی، یا اختلالات متابولیکی باشند. در افراد مبتلا به برخی از اختلالات عصبی، امواج دلتا به طور غیرطبیعی حتی در حالت بیداری هم مشاهده میشوند.
نوار مغز طبیعی چگونه است؟
در یک نوار مغز طبیعی، امواج آلفا معمولاً در حالت استراحت با چشمهای بسته ظاهر میشوند، بهویژه در ناحیه پسسری. امواج بتا در زمان هوشیاری و تمرکز در نواحی فرونتال و تمپورال مشاهده میشوند. در حالت خواب عمیق، امواج دلتا با فرکانس پایین و دامنه بالا غالب هستند. همچنین امواج تتا در حالت خواب سبک یا مدیتیشن ظاهر میشوند. یک نوار مغز طبیعی باید شامل تغییرات منظم و هماهنگ این امواج در پاسخ به تغییرات حالتهای مختلف مغز باشد و نباید هیچگونه امواج غیرطبیعی مانند اسپایک یا امواج تشنجی دیده شود. این الگوهای طبیعی نشاندهنده عملکرد سالم و بدون اختلال مغز هستند. (PDF) Learn how to interpret and use intracranial EEG findings
نوار مغز غیر طبیعی چگونه است؟
نوار مغز غیرطبیعی (غیر نرمال) نشاندهنده وجود الگوهای نامنظم و غیرعادی در فعالیت الکتریکی مغز است که ممکن است به مشکلات یا بیماریهای عصبی و روانی اشاره داشته باشد. این ناهنجاریها ممکن است شامل امواج مغزی با فرکانسهای غیرطبیعی یا امواجی مانند اسپایکها و امواج تشنجزا باشد که نشاندهنده فعالیت تشنجی و صرع هستند. در نوار مغز غیرطبیعی، امواج دلتا یا تتا ممکن است در حالت بیداری مشاهده شوند که به آسیبهای مغزی، اختلالات متابولیک، یا بیماریهایی مانند تومور مغزی اشاره دارد.
علاوه بر این، کاهش یا افزایش بیشازحد امواج بتا که از تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم است از نکات کلیدی تشخیصی است که می تواند نشاندهنده اضطراب شدید، استرس یا اختلالات شناختی باشد. همچنین، ناهنجاریهایی در امواج آلفا میتواند به مشکلات خواب، اختلالات روانی مانند افسردگی، یا کاهش سطح هوشیاری مربوط باشد. بهطور کلی، نوار مغز غیر طبیعی به تشخیص بیماریهایی مانند صرع، آسیبهای مغزی، اختلالات خواب، یا بیماریهای روانی کمک میکند.
وجود امواج غیرطبیعی در نوار مغز نشاندهنده چیست؟
نوار مغز غیر طبیعی ممکن است نشانهای از انواع مختلف اختلالات مغزی باشد. برخی از این موارد شامل صرع، اختلالات خواب، آسیبهای مغزی، یا بیماریهای عصبی هستند. به طور مثال، در افراد مبتلا به صرع، امواج اسپایک و تشنجزا بهصورت غیرعادی در نوار مغز دیده میشوند که نمایانگر فعالیتهای تشنجی مغز هستند. همچنین، امواج غیرطبیعی میتوانند نشاندهنده اختلالات روانی یا شناختی مانند افسردگی، اضطراب، یا آلزایمر باشند. تفسیر نوار مغزی باید توسط یک متخصص انجام شود تا بتوان به درستی به ماهیت اختلالات مغزی پی برد. Electroencephalography (EEG) and Event-Related Potentials (ERP’s) with Human Participants – PMC
نحوه خواندن نوار مغز چگونه است؟
تشخیص و خواندن جواب نوار مغز (EEG) توسط یک متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست انجام میشود که نتایج نوار مغز را تفسیر میکند؛ نوار مغز اطلاعاتی در مورد فعالیت الکتریکی مغز ارائه میدهد و پزشک با بررسی امواج مغزی در حالتهای مختلف مانند بیداری، خواب، و استراحت، میتواند به ناهنجاریهای احتمالی پی ببرد. نکته قابل توجه اینکه هزینه نوار مغزی ۱۴۰۳ بسته به عوامل مختلفی متغیر است. How to Read an EEG | Epilepsy Foundation
این هزینه میتواند تحت تأثیر نوع مرکز درمانی (خصوصی یا دولتی)، تجهیزات استفاده شده، و مدت زمان انجام تست باشد. معمولاً نوار مغز استاندارد هزینه کمتری نسبت به نوار مغز در خواب یا تستهای طولانیمدتتر دارد. همچنین، برخی از مراکز با استفاده از بیمههای درمانی، هزینهها را تا حدی کاهش میدهند.
چطور نوار مغزی را تفسیر کنیم؟
نوار مغز (EEG) ابزاری حیاتی برای ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز و تشخیص اختلالات عصبی است. این تست امواج مغزی مانند آلفا، بتا، تتا، و دلتا را در شرایط مختلف ثبت میکند و پزشک متخصص با تفسیر این امواج میتواند به مشکلاتی مانند صرع، آسیبهای مغزی، اختلالات خواب، یا بیماریهای روانی پی ببرد. امواج غیرطبیعی مانند اسپایکها یا امواج تشنجی میتواند نشاندهنده فعالیت غیرعادی مغز باشد. تفسیر نوار مغزی به پزشک کمک میکند تا تشخیص صحیحی انجام دهد و درمان مناسب را برای بیمار تجویز کند. این ابزار یکی از موثرترین روشها برای پایش عملکرد مغزی و تشخیص بیماریهای عصبی محسوب میشود.